İnsan insanın kurdu olup da insanı okuyabilir mi? Bu temel soruyu cevaplandıran Sulhi Ceylan İnsanı düşüncenin merkezine oturtuyor. Düşünce yolculuğumuz bizi hep bir 
çıkış aramaya yöneltmiştir. Yahut hep bir çare için düşünce üretilmiştir. Peki düşünce saf  kimliğiyle  ne  ifade  eder?  "Dert"  düşünceyi  saf  kimliğinden  ayırıp  şahsileştiren 
yani bir bakıma ona yeni bir kimlik kazandıran yegâne şey. İnsan dert sahibi olmakla insan olur. Asıl dert ise insanın kendini bilmesinin gerekliliğidir. Çünkü insan madde ve 
manaya uzanabilir. Fizik ve metafizik insanda kendini aynı anda ifade edebilir. İnsan ise dengeyi sağlamakla yükümlüdür. İnsan olmak aynı zamanda nefis mertebelerini bir  bir  aşmak  kendini  tanımak  ve  tanıdıkça  hayrete  düşmektir.  Efendimiz  (s.a.v) 
"Rabbim! Hayretimi artır!" buyurmuş. Asıl dert bu hayrete ulaşmak için çabalamak kısacası... "İnsanı Okumak" İnsan insanın derdine düştükçe tanır ve okuyabilir tezinin 
en açık örneği.