Bu kitaptan amacımız İslâm düşüncesi ve medeniyetine öncesi ve sonrasıyla evrensel ilişkiler kurabilme imkanı sağlayan felsefe hareketini bütünüyle tasvir etmek olmayıp sadece günümüz din felsefesinin de esas problemlerinden olan Tanrı Tanrı-Âlem ilişkisi Vahiy Nübüvvet Eskatolojik problemler ve bunlara bağlı olarak felsefe-din akıl-nass münasebetlerini özellikle Grekhelenistik etkileri taşıyan felasifeye bağlı kalarak kronolojik bir seyir içinde tanımaya çalışmakla sınırlıdır. İslâm düşüncesinin umumi yapısı dikkate alındığında bu çalışmayla anılan problemlerin sadece bir bölümünün irdelendiği ortadadır. Zira çeşitliliği içinde mistik hareket (tasavvuf) başlı başına Gazzâlî ve İbn Arabî ve nihayet Ortaçağlardan geçerek İslâm düşüncesinin insanlık düşüncesi içinde kendisinin nerede bulunduğunu soruşturmaya başlamasıyla birlikte 19. yüzyıldan günümüze anılan problemlerle birlikte bütünüyle yeniden sorgulanması bir zorunluluktur. Biz bu araştırmanın devamı olarak düşündüğümüz böyle bir gayretin kendimiz ve başkaları adına bir sorumluluk olduğu kanaatini taşıyoruz.