Kur'ân-ı Kerîm dile getirdiği ölümsüz gerçeklerin herkes tarafından kolaylıkla anlaşılabilmesi için bunları çoğunlukla dikkat çekici örneklerle ve benzetmelerle sunmaktadır. Çünkü istenilen gizli ince manaları ortaya çıkarmada ve hakikatlerin üzerinden örtüleri kaldırmada örnek vermenin çok önemli bir yeri vardır. Kur'ân verdiği örnekler ve yaptığı benzetmelerle vermek istediği mesajın doğruluğuna kişileri ikna etmekte; rağbet edilecek şeylerin güzelliklerini zikrederek teşvikte bulunmakta kaçınılacak şeylerin kötülüklerini ortaya koyup onlardan kaçınmayı öngörmektedir. Kur'ân'ın bu şekilde ele aldığı en önemli konulardan biri de insan gerçeğidir. Rabbimiz insanı en güzel biçimde yaratmış ve onu yalnız bırakmamıştır. Ona verdiği akıl ve önüne serdiği yaratılış delillerine ilaveten bir de onu doğru yola iletecek peygamber ve vahiy lütfunda bulunmuştur.

İnsan bu şartlar çerçevesinde imtihan olacak tercih edeceği inanç ve amellere göre artı ile eksi sonsuz arasında gelip gidecektir. Kur'ân-ı Kerîm'in beyanına göre insanlar derece derecedir. Bu gerçek maddi farklılıklar itibariyle geçerli olduğu gibi manevi farklılıklar itibariyle de geçerlidir. Bunu yaşadığımız dünya hayatında rahatlıkla müşahede etmemiz mümkündür. İnsanlar içinde mü'min olanlar münafık olanlar ve kafir olanlar vardır. Mü'minler içinde peygamber olanlar peygamberlerin yakın dostları olanlar ve Yüce Rabbimizin katında ismen zikredilmeye layık olanlar bulunmaktadır. Hatta peygamberler arasında hepsinden derece derece üstün tutulanlar mevcuttur. İşte Kur'ân-ı Kerîm kısaca temas ettiğimiz bu insan gruplarının özelliklerini ve karakter yapılarını çoğu kez örnekler ve nezetmeler ışığında beyan etmekte; bunlardan kıyamete kadar gelecek nesillere davranış modelleri sunmaktadır. Kur'ân'ın irşadında bu metot önemli bir yer tutmaktadır.