Halit Ziya Uşaklıgil'e göre Mai ve Siyah hem yazarının hem de memleketin bedbaht gençliğinin resmidir. Mai hülyalardan siyah felaketlere sürüklenen genç şair Ahmet Cemil ideallerinden sürgün edilmiş bir gençliği temsil etmektedir. Ahmet Cemil'in hayal ve hüsranlarının arka planında İstanbul yayın dünyasını ve kuşak çatışmalarını başarıyla sunan roman bu yönüyle Servet-i Fünun'un edebî manifestosu sayılmaktadır.