Hukuka aykırı yoldan elde edilmiş delillerin yargılamada ispat için dikkate alınıp alınamayacağı sorunu tüm yargılama hukuklarının ortak meselesidir. Bir yandan maddi ve usuli temel haklar bilincindeki yükseliş diğer yandan teknolojik alandaki gelişmelerle birlikte bu türden delillerin uyuşmazlık taraflarınca elde edilmesinin fiilen kolaylaşması ve yaygınlaşması konuyu medeni yargılama hukukunda da güncel ve dinamik tutmaktadır. Bu çalışmada medeni yargılamada hukuka aykırı deliller sorununa ilişkin çözümler olan ve olması gereken hukuk bakımından kapsamlı biçimde ele alınmıştır. Konuya ilişkin Türk ve yabancı mahkeme kararları incelenerek kararlara ayrıntılı olarak yer verilmiştir.(ÖNSÖZDEN)



İÇİNDEKİLER



GİRİŞ

BİRİNCİ BÖLÜM

MEDENİ YARGILAMA HUKUKUNDA İSPAT HAKKI GENEL OLARAK İSPAT YASAKLARI ve HUKUKA AYKIRI YOLDAN ELDE EDİLMİŞ DELİLLER SORUNUNUN ORTAYA KOYULMASI

§1. MEDENİ YARGILAMA HUKUKUNDA İSPAT HAKKI

A. İspat Hakkı Kavramı

B. İspat Hakkının Anayasal Temelleri ve Hukuki Niteliği

C. İspat Hakkının Önemi ve İşlevi

D. Ana Hatlarıyla İspat Hakkının Yürürlük Alanı Özellikle Maddi İçeriği ve İçkin Sınırlarının Belirlenmesi Sorunu

E. İspat Hakkının Dava Malzemesinin Hazırlanmasına İlişkin İlkelerle ve Delillerin Değerlendirilmesiyle İlişkisi

F. Yargısal Temel Hak Olarak İspat Hakkının İspat Yasakları Sorununda Çıkış Noktasında Yer Alması

§2. MEDENİ YARGILAMA HUKUKUNDA İSPAT YASAKLARI

A. İspat Yasağı Kavramı

B. İspat Yasaklarının Sınıflandırılması

§3. HUKUKA AYKIRI YOLDAN ELDE EDİLMİŞ DELİLLERİN USULİ KABUL EDİLEBİLİRLİĞİ SORUNUNUN ORTAYA KOYULMASI

A. Sorunun Ortaya Çıkışı ve Ceza Yargılamasındaki Paralel Sorun ile Etkileşimi

B. Teknik Alandaki Gelişmelerin Soruna Etkisi ve 'Vakıa Bilgisinin' Kullanılması Sorununun Doğuşu

C. İspat Yasakları Sistematiğindeki Yeri

D. Hukuka Aykırılık ve Delil Elde Etme Kavramları

E. Hukuka Aykırılığın Tespitine İlişkin Maddi Hukuk Sorunu ile Delilin Kabul Edilebilirliği Usuli Sorununun Ayrılması

F. Delilin Kabul Edilebilirliği Sorununun Delillerin Değerlendirilmesine İlişkin Sorunlardan Ayrılması

G. Yasal Düzenlemelerdeki Durum

§4. TÜRK MEDENİ YARGILAMA HUKUKU ÖĞRETİSİNİN SORUNA BAKIŞI ve GENEL OLARAK TÜRK YARGI UYGULAMASI

A. Öğretinin Soruna Bakışı

B. Genel Olarak Yargı Uygulaması

§5. YABANCI HUKUKLARDAKİ DURUM ve AVRUPA İNSAN HAKLARI MAHKEMESİ UYGULAMASI

A. Yabancı Hukuklardaki Durum

B. Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi (AİHM) Uygulaması



İKİNCİ BÖLÜM

HUKUKA AYKIRI YOLDAN ELDE EDİLMİŞ DELİLLERİN KABUL EDİLEBİLİRLİĞİ SORUNUNDA KURAMSAL TEMELLER

§6. HUKUKUMUZDA BAZI ANAYASA HÜKÜMLERİNE DAYANDIRILAN MUTLAK DELİL YASAĞI GÖRÜŞÜNÜN DEĞERLENDİRİLMESİ

A. Anayasa m. 38 f. 6'daki Mutlak Delil Yasağı Hükmünün Medeni Yargılama İspat Hukukunda Geçerli Olup Olmadığı

B. Anayasa m. 36 f. 1'deki "meşru vasıta ve yollardan faydalanmak suretiyle" İfadesinin Kabul Edilebilirlik Sorunu Bakımından Anlamı

C. Hukuk Devleti ve Hakimin Hukukla Bağlılığı İlkelerinin Soruna Etkisi

§7. DELİLİN KABULÜ LEHİNDE İLERİ SÜRÜLEN GEREKÇELER

A. Mahkemenin Gerçeği Araştırma Yükümlülüğü - Yargılamanın Gerçeğe Ulaşma Amacı

B. Usul Hukuku ve Maddi Hukukun Ayrılığı

C. Delil Gösterenin Hasmının Doğruluk Ödevi

D. Tarafın Genel Usuli Aydınlatma ve Katılma Yükümlülüğü

E. Adil Yargılanma Hakkı ve Silahların Eşitliği İlkesi (İHAS m. 6 f.1)

F. Yargılamanın Hızlandırılması

G. Hakimin Kendisini Soyutlama Güçlüğü

H. Maddi Hukukun Yaptırım İmkanlarının Yeterli Oluşu ve Medeni Yargılama Hukukunun Bir Yaptırım Hukuku Olmaması

I. Delillerin Değerlendirilmesi Serbestisi

§8. DELİLİN REDDİNE (MUTLAK DELİL YASAĞININ KABULÜNE) YÖNELİK GEREKÇELER

A. Hukuk Düzeninin Birliği

B. Davayı Dürüstlük Kuralına Uygun Yürütme Kuralı

C. Kişinin Kendi Yarattığı Hukuka Aykırı Durumdan Kendi Lehine Sonuçlar Çıkaramayacağı

D. Delilin İncelenmesini Engellemeye İlişkin Hükümlerin Kıyasen Uygulanması

E. Delilin Kullanılması Halinde Mahkemenin Hukuka Aykırı Fiile Katılmış veya Cezalandırılabilir Fiillere Alet Edilmiş Olacağı

F. Hukuka Aykırı Davranışların Teşvik Edilmesinin Delil Yasağının Kabulüyle Önlenmesi-Genel Önleyici Etki İhtiyacı

G. Devletin Delil Yasağını Kabul Ederek Anayasal Pozitif Koruma Yükümlülüğünü Yerine Getirmesi Gerektiği

H. Delil Gösterenin Tazmin Yükümlülüğüne Dayanan Delil Yasağı Görüşü

§9. ÖLÇÜTLERE DAYALI OLARAK BELİRLİ HALLERDE DELİL YASAĞINI KABUL EDEN GÖRÜŞLER-NİSPİ DELİL YASAĞI

A. Delil İbrazı Yükümlülüğünün Kapsamına Dayalı Usuli Kullanma Yetkisi Görüşü

B. Elde Etme Fiilinin İki Boyutlu Oluşuna Dayalı Hukuk Politikası Temelli Genel Önleme Görüşü Kaissis'in Görüşü

C. Ceza Yargılamasında Kabul Edilen Esasların Medeni Yargılamada Uygulanması Görüşü

D. İhlal Edilen Maddi Hukuk Normunun Koruma Amacının Esas Alınması

E. İhlal Edilen Normun Niteliğine Göre Basit Hukuka Aykırılık ve Anayasaya Aykırılık Ayrımı

§10. DELİLİN YARGILAMADA KULANILMASINDAKİ İHLALE ODAKLI VE MENFAATLERİN TARTILMASINA DAYALI ÇÖZÜM MODELİ (DE LEGE FERENDA)

A. Genel Olarak

B. Yargısal Temel Hak Olarak İspat Hakkı ile Maddi Temel Hakların Çatışması ve Sınırlandırılması

C. Delilin Yargılamada Kullanılmasındaki İhlalin Esas Alınması ve Delil Yasağının Temel Hak Çatışmasından Çıkarılması

D. Çıkış Noktası Olarak Gösterilmiş Delilin Kabulü

E. Çatışmanın Uyumlaştırılmasında Menfaatlerin Tartılması Yöntemi

F. Bir Yasal Düzenlemenin Gerekli Olup Olmadığı



ÜÇÜNCÜ BÖLÜM

HUKUK MUHAKEMELERİ KANUNU m. 189 f. 2'DEKİ DELİL YASAĞI HÜKMÜNÜN DEĞERLENDİRİLMESİ

§11. DELİL YASAĞININ AMACI UYGULAMA ALANI UNSURLARI ve SINIRLARI

A. HMK'da Delil Yasağının Kabulü Süreci Bu Süreçteki Kategorik Yaklaşım ve İsviçre Örneğiyle Karşılaştırılması

B. Delil Yasağının Koruma Amacı

C. Delil Yasağının Uygulama Alanı

D. Delil Yasağının Unsurları

E. Delil Yasağının Sınırlarının İrdelenmesi



DÖRDÜNCÜ BÖLÜM

DELİLİN ELDE EDİLİŞİNDEKİ HUKUKA AYKIRILIK ve DELİLİN USULİ KABUL EDİLEBİLİRLİĞİ SORUNLARININ YARGI KARARLARINDAN ÖRNEKLERLE İNCELENMESİ

§12. DELİLİN ELDE EDİLİŞİNDE HUKUKA UYGUNLUK SORUNU ÖZELLİKLE KİŞİLİK HAKKINA TEMAS EDEN DELİL ELDE ETME FİİLLERİNİN DURUMU

A. Delilin Elde Edilişindeki Hukuka Uygunluğun Delilin Kullanılmasına Etkisi

B. Bireyler Arasındaki İlişkilerde Kişilik Hakkı Koruması

C. Kişilik Hakkının Koruma Alanları ile Bireyin Kişiliğini Geliştirme ve Verilerine İlişkin Bizzat Belirleme Hakkı

D. Kişilik Hakkının Sınırlanması ve Çekirdek Alan Sorunu

E. Hukuka Uygunluk Sebepleri

§13. YARGI KARARLARINDAN ÖRNEKLERLE DELİLİN ELDE EDİLİŞİNDEKİ HUKUKA AYKIRILIK ve DELİLİN USULİ KABUL EDİLEBİLİRLİĞİ SORUNLARI

A. SES KAYDI

B. GİZLİCE DİNLEYEN VEYA GÖZETLEYEN TANIK

C. GÖRÜNTÜ KAYITLARI ve FOTOĞRAFLAR

D. YAZILI BELGELER ve KEŞİF OBJELERİ (Genel Olarak)

E. GÜNLÜK ve MEKTUP

F. ELEKTRONİK ORTAMDAKİ BELGELER ve VERİLER

G. HUKUKA AYKIRI BİR ETKİ ALTINDA ORTAYA ÇIKAN TARAF ve TANIK BEYANLARI

H. BİYOLOJİK ÖRNEKLER VE TIBBİ ANALİZLER

I. USUL KURALLARINA AYKIRI OLARAK ELDE EDİLMİŞ DELİLLER



BEŞİNCİ BÖLÜM

DELİL YASAĞININ UZAK ETKİLERİ ve HUKUKA AYKIRI ELDE EDİLMİŞ VAKIA BİLGİLERİNİN KULLANILMASI SORUNU DELİL YASAĞININ İLERİ SÜRÜLMESİ ve İNCELENMESİ

§14. DELİL YASAĞININ UZAK ETKİLERİ ve HUKUKA AYKIRI ELDE EDİLMİŞ VAKIA BİLGİLERİNİN KULLANILMASI SORUNU

A. Delil Yasağının Uzak (Dolaylı) Etkileri - Yasak Delilden Öğrenilmiş Bilgilerden Faydalanılması Sorunu

B. Hukuka Aykırı Yoldan Elde Edilmiş Bilgilerin Vakıalandırmada Kullanılması Sorunu

§15. DELİL YASAĞININ İLERİ SÜRÜLMESİ VE DELİLİN KABUL EDİLEBİLİRLİĞİ HAKKINDAKİ KARAR SÜRECİ

A. Delil Yasağının Kamu Düzeninden Olup Olmadığı

B. Delil Yasağının Yargılamada İleri Sürülmesi ve İncelenmesi

C. Başka Mhkemelerde Görülmekte Olan Davaların ve Verilen Hükümlerin Etkisi

D. Maddi Hukukun Teslim ve Önleme Taleplerinin Etkisi Ayrı Bir Davayla (Paralel Yargılamada) Delil Yasağının İleri Sürülmesi Sorunu

E. Yasaklı Delilin Dava Dosyasındaki Durumu - Delilin Dosyadan Çıkarılması Sorunu

F. Delil Yasağının Ortaya Çıkardığı İspat Güçlüğünün Aşılması Çabası

G. Delilin Hükme Esas Alınması Halinde Karşı Tarafın Delilin Elde Edilişinin Hukuka Aykırılığına ve Kullanılmasına Dayalı Tazminat Talebi

H. İspat Sözleşmeleri Yönünden Değerlendirme

§16. MİLLETLERARASI USUL HUKUKUNA İLİŞKİN SORUNLAR

A. Delilin Elde Ediliş Şeklinin Tespitinde Uygulanacak Hukuk

B. Kabul Edilebilirlik Usuli Sorununa Uygulanacak Hukuk

C. Tanıma ve Tenfizdeki Durum

SONUÇ