Muallim Naci Sakız'da görevli iken Tercüman-ı Hakikat'e yazılar gönderir; Ahmed Midhat Efendi de bunları gazetesinde yayımlar. Naci'nin tayiniyle kesilen yazışmaları Ahmed Midhat Efendi'nin birkaç girişiminden sonra tekrar başlar ve aralarında oniki mektup gidip gelir.
Muallim Naci'nin Sakız'dan gelip de Tercümân-ı Hakikat'ın yazı işlerini üstlendiği zamana kadar geçen süre içerisinde teati edilen mektuplar önce Tercümân-ı Hakîkat'te yayımlanır. Bazı dostlarının isteği üzerine daha sonra da kitap halinde basılır.
Mektuplar; Muallim Naci'nin Varna'daki yaşantısı Yenişehir-Fener'de cinayet mahkemesi katipliği Naci mahlasını alışı kişiliği hayatının bir devresinde alkolün pençesine düşmesi inzivayı sevmesi kişisel alışkanlıkları hattatlığı gazetecilik ve gazetecilerle ilgili düşünceleri ile Ahmed Midhat Efendi'nin ailevi yaşantısı nesri nazma tercih edişi şiirle ilgili düşünceleri ve her iki tarafın birbirine bakışına ilişkin ilginç anekdotlar içermektedir.