İBN KESİRİN HAL TERCEMESİ (özgeçmişi) VE TEFSİRİNİN ÖZELLİKLERİ

İbn Kesir (Doğ.H. 701 - Ölm. H. 774) :

İmadüddin Ebul-fida İsmail İbn Ömer el-Kureşi ed-Dımışkı (H. 701 - M. 1301) yılında Şamda doğmuş ve orada yetişmiş ünlü bir alimdir. Hocaları arasında özellikle İbn Teymiyyeden çok yararlanmıştır. Kendisi Şamda bir çok yıllar hadis okumuştur. Bu tedris çalışmaları sonunda kendisi de bilhassa İbn Hacer gibi bir hadis dahisini yetiştirmiştir. Hanbeli üstadı İbn Teyymiyyeye çok bağlı idi. Düşünce ve görüşlerinde ona uyduğu için İbn Teyymiyyenin uğradığı baskılara o da uğramıştır. Tarih hadis ve tefsir ilimlerinde çok geniş bilgi ve görüşlere sahibdi. "El-Bidaye Ven-Nihaye" adlı genel tarihi başlıca kaynak eserlerden sayılır. Bundan başka hadis ilmine dair bir kaç eser meydana getirmiştir. Tefsir konusunda ünlü ve değerli eseri: "fethul-Beyan fi Maka sıdil Kuran" adını taşımaktadır ki kısaca: "İbn Kesir Tefsiri" adiyla tanınmıştır. Bu terfsirin cilt sayısı ve tertibi değişik çeşitli baskıları vardır: Mesela Katib Çelebi (Keşfez-Zunun Cilt: 1 S. 439)da: "Tefsiru İbn Kesir; on cilt halinde büyük bir tefsirdir. Hadisler ve eserlerle Kuranı tefsir etmiş ravilerini zikretmiş ve gerektiği yerde cerh ve tadil yapmıştır diyor. İbn Kesir tefsirinde rivayete şiddetle bağlı olmakla beraber dirayet hususunu da ihmal etmemiştir. Eserinde tarihi bilgilere geniş ölçüde yer vermiştir. Özellikle cerh ve tadil (ravileri inceleme ve eleştirme) konusunda kenndine özgü bir dehası vardır. Zerkani bu tefsir hakkında şunları söylüyor: "İbn Kesirin bu tefsiri mesur tefsirlerin en sahihlerindendir. Onda Hz. Peygamber (s.a.v.)densahabi ve tabilerin büyüklerinden nakiller yapılmıştır: Bu tefsirin dört veya beş büyük cilt halinde baskıları vardır. Bu eseri Menar matbaası dokuz cüz halinde basmıştır. Sayfaların alt kısım larına Bağavi Tefsiri de konulmuştur. Sonunda da: "fedailul-Kuran" adlı kitab bulunmaktadır. Son zamanlarda sekiz ciltlik tahkikli arapça bir baskısı da yapılmıştır. Muhammed Ali Sabuni de bu tefsirin: "Muhtasarı Tefsiri İbn Kesir" adıyla ihtisar ve tahkikini yapmış eser üç cilt halinde Beyrutta 1981 yılında basılmıştır. Yine bu tefsiri Şeyh Muhammed Kerim Racıh: "Muhtasar Tefsir-i İbn Kesir" adıyla ihtisar etmiş (özetleyip kısaltmış) ve bu eser 1988 yılında Beyrutta dördüncü kez iki cilt halinde basılmıştır. Bu güzel muhtasar tefsiri ben arapça aslından türkçeye altı cilt halinde: "Muhtasar İbn Kesir Tefsiri Tercümesi: Kuran-ı Kerimin Türkçe Anlamı ve Hadislerle Açıklaması" adıyla tercüme etmiş bulunmaktayım. Türkçeye çevirmek için M. Kerim Racıhin hazırladığı bu Muhtasarı seçmemin sebebi şudur: İbn Kesir zamanındaki insanların takdir anlayış ve beklentilerine devrinin telif ve tasnif usulüne uyarak tefsirini ona göre hazırlamıştır. Rivayetleri özellikle hadisleri senet ve metinleriyle hatta cerh ve tadil (inceleme ve eleştirme) yaparak vermiş bazı yerlerde değişik raviler tarafından çeşitli yollarla rivayet edilen ve metinleri çok az farklı hadisleri tekrarlamak lüzumunu duymuştur. zamanımızdaki pek çok okuyucu ise artık hadislerin senet kısımlarına (raviler zincirine) lüzum duymadığı gibi aynı konuda tekrarlanmış hadis ve rivayetleri de okurken sıkıcı bulmaktadır. Hele birbirine zıt rivayet ve görüşler okuyucu yu şaşırtmakta kimi kez usandırmakta bir sonuca varamadan kitabı elinden bıraktırmaktadır. zamanımızdaki okuyucuların bu tefsirden daha kolay faydalanabilmeleri için yapılacak en doğru iş bu rivayetlerden en sahihini ve ayetin açıklanmasına (tefsirine) en uygun olanını alıp diğerlerini bırakmak ve o konuda kesin bir sonuca varmaktır. Bunun dışında kalan tafsilat araştırma yapan ilim adamlarını ilgilendirir. Halka pek faydası olmaz. İşte tercümemize esas olarak aldığımız adı geçen Muhtasar bu işi ustaca ve çok güzel yapmıştır. Konumuzu burada bitirirken eserin müellifi İbn Kesire Yüce Allahtan ra