İnsan ve onun içinde yaşadığı tabiat âlemi İlahi Hakikat'e işaret eden kâmil birer aynadır. Bu yönüyle İslâm entelektüel tecrübesinde insanı çevreleyen afak ve enfüs'teki âyetler birer işaret olarak onun bilincine aydınlanma olarak yansımaktadır. Bu müşahede mutlak gerçekliğe (Tanrı'ya) inanma arzusunu kuvvetlendirdiği kadar daima içi dışa dışı da içe bağlayan bütün varlığa sembolik bir anlaşılabilirlik atfeder. Hakikat araştırıcısı ise gerçekte özgürlüğe bu sembolleri keşfederek ulaşabilir. İbn Arabî insanın yaptığı bu araştırmayı Aynü'l- Hakikat'e (gerçeğin özü) ulaşma arzusu olarak nitelendirir. Bu arzu onun düşünce sisteminde özgürlüğe yapılan yolculukla eşdeğerdir. İnsan bu yolculuğu Tanrıyla birlikte yapar. Biz bu çalışmada İbn Arabî'nin varlık insanın hakikati ve özgürlükle ilgili özgün değerlendirmeleri üzerine yoğunlaştık. Çalışmamız bu nedenle sınırlı bir çalışma oldu. Konumuzun din felsefesi açısından önemi aşikârdır. Bu itibarla bizatihi özgürlük ve onun insanın yetkinliği ile ilgisi onun özüne tekabül eder.