Niyâzî-i Mısrî Hazretlerinin melâmîliği ilm-i ledün sâhibi oluşundan [bir di­ğer adı da ilm-i hikmet ilm-i tevhîd vahdet-i vücûd ki tasavvuf bu ilimlerin genel adıdır] gelmektedir. O devrinde bu hakîkat ilimlerinde en önde olan­dır. Tevhîd Niyâzî-i Mısrîden tüm açıklığıyla ortaya konmuş ve âleme aşikâre edilmiştir. Onun melâmîliği dîvânındaki her ilâhîsinde tüm açıklığıyla ortada­dır. Melâmîlik "Lâ Mevcûde illâ Hû" sırrıdır. Niyâzî-i Mısrî hazretleri bu sırrın vassâfıdır. Olmasa idi vasfını nasıl yapardı!..
Melâmî olmayan bir yol bir kişi kuralların kuludur. Bu kurallar din ve tarîkatın kurallarıdır. Özgürlük yoktur. Melâmî ise hür ve özgürdür. O Allahta fânî olandır. Allah kendinde olunca kendi bâkî olur. Niyâzî-i Mısrî bu sırra eren­lerdendir. İşte dîvânı!..