Kemal Karpat bu kitabında Osmanlı İmparatorluğu'nun Avrupa'da yaşanan değişikliklere ayak uydurma çabasını değişim modernleşme ve ulusçuluk kavramları açısından bir bilim adamı titizliğiyle inceliyor. Osmanlı'da Değişim Modernleşme ve Ulusçuluk'ta Osmanlı İmparatorluğu'nun son yüzyıllarında kendine özgü karmaşık sosyal yapılanmasında gerçekleştirmeye çalıştığı reformlar ele alınıyor. Dış ticaretin artması ile bu artıştan kaynaklanan ekonomik altyapıyı değiştirme çabalarında karşılaştığı iç ve dış engeller; İmparatorluğun çoklu etnik yapısı ve ulusçuluk hareketlerinin yarattığı çözülme karşısında yaşanan gelişmeler; bütün bu sorunlar ve gelişmelere bir yanıt olarak ortaya çıkan modernleşme hareketi yazarın zengin birikimi ve nesnel yaklaşımıyla irdeleniyor. Bu kitap Osmanlı İmparatorluğu'nun sancılı dönemi atlatamama nedenleri Türkiye Cumhuriyeti'nin kurulma süreci XIX. yüzyılda ve XX. yüzyıl başlarında yaşanan sosyal ve ekonomik değişim gibi pek çok konuda okurun zihnindeki soruları aydınlatacak zengin bir bilgi birikimini aktarıyor.