18. asır Türk mutasavvıf şâir mûsikişinâs ve şârihlerinden olan Hasan Sezâyî-i Gülşenî'nin bazı nutuklarına dünden bugüne pek çok şerhin yazıldığı bilinmektedir. Bu çalışmada Sezâyî-i Gülşenî'nin hayatı eserleri ve nutuklarına yapılan şerhler hakkında kısa malumatın yanında halîfesi ve dâmâdı Şeyh Ahmed Müsellem Efendi tarafından Şerh-i Kasîde-i Şumû'-ı Lâmi' fî Beyân-ı Etvâr-ı Sâbi' adıyla yapılan şerhin; torunlarından Müsellem Efendi'nin oğlu ve halîfesi Muhammed Vefâ Efendi'nin manzûm şerh olarak nitelendirilebilecek Nüzhetü'l-İhvân'ının; yine soyundan ve yolundan gelen Şeyh Şuayb Şerefeddin Efendi tarafından yapılan Îzâhu'l-Merâm fî Meziyyeti'lKelâm adlı şerhin; Gülşenî-Sezâyî yolundan da nasiplenen Harîrîzâde Muhammed Kemâleddin Efendi'nin İmdâd fi'l-Mebde' ve'l-Me'âd adlı şerhinin; Nakşî-Hâlidî şeyhi Abdullah Ferdî Efendi tarafından Gencîne-i Sülûk adıyla yapılan şerhin çeviriyazılı metinlerine; yakın zamanda Ali Demirel-Ali Aksit-Ali Rıza Özuygun tarafından "Olur" ile "Olmaz bana" redifli gazellere makale halinde yapılan birer şerhin ve tarafımızca "Serâyı lî-ma'allâhi gönüldür" matlaʻlı gazele yapılan bir şerh ile Şahver Çelikoğlu tarafından elli nutka ve Ramadan Doğan tarafından da on bir gazele kısa açıklamalarla yapılmış olan şerhlerin metinlerine yer verilmiştir.