er-Risâletül-vaz iyye (Risale fil-vaz). Bir buçuk varaklık bir risaledir. Dille varlık arasındaki ilişkinin mantık esasına göre kurulmasını amaçlayan risalenin birinci kısmında mantıkî bir taksim yapılmakta ikinci kısımda yeralan tasnifin mevcudatla ilgisinin kurulması gerektiğine işaret edilmekte üçüncü kısımda ise bu alâka bir esasa bağlanmaktadır. Risalede modern dönemde mantıkçı pozitivistlerin ve özellikle Rudolf Carnapın yapmaya çalıştığı gibi dilin mantık esaslı bir temellendirilmesi denenmektedir. (Logische Syntax der Sprache Wien 1934). Başta Ali Kuşçu Muhammed b. Ahmed ed-Desûkî ve Hifnî olmak üzere risaleye çeşitli âlimler tarafından şerh ve haşiyeler yazılmış (Keşfüz-zunûn I 898) ve birçok defa basılmıştır. (İstanbul 1267 1275 1292 1295 1297 1305 1308 1311; Kahire 1310).