Virginia Woolf James Joyce Marcel Proust gibi romancıların eserleri herhangi bir olay örgüsünden oluşmadığı için olsa gerek çoğunluk okur tarafından "anlaşılmaz" olarak nitelendirilir. Hatta pek çoklarını yılgınlığa düşürür ve okumanın önünü keser. Kuşkusuz her eser herkes tarafından aynı verimde algılanacak diye bir şey yoktur. Ama "anlamak" çabasında olan ve "kararlı" okurun bile pes ettiği olur. Roman Kahramanları'nın bu sayısının dosya konularından biri Virgina Woolf'un Mrs. Dalloway romanının kahramanı; Clarissa Dalloway.
Bu dosyayı hazırlamaya karar verirken kimi şüphelerimiz vardı. Zor bir roman zor bir kahraman ve kuşkusuz zor bir yazar seçtiğimizin farkındaydık. Acaba bu zorluk dergiyi ağırlaştırıcı bir etki yapacak mı kaygısına rağmen geri adım atmadık desek yeridir. İyi ki de atmamışız. Yazılar önümüze geldiğinde hepsini ardı sıra okuduktan sonra Roman Kahramanları'nın bir misyonu daha çıktı ortaya: Eserleri berraklaştırmak. Metinlerin alt anlamlarını bulup çıkartmak. Çözümlemeler yoluyla eserin okur tarafından "anlaşılması"na yardımcı olmak. Çözümleme dediğime "açıklama" ifadesi kullanmadığıma dikkatinizi çekerim...
Clarissa Dalloway dosyasında yer alan yazıların tamamı bilinen anlamda bir edebiyat çözümlemesi yapmıyor. Bazıları da roman kahramanının yazıyı yazan üzerindeki izdüşümünü yansıtıyor. Bu yönüyle de yazıyı yazan açık bir çözümleme yapmasa da dergi okurunun kahramanı ve romanı "çözmesine" olanak sağlıyor. Böylece ortaya hem akademik düzeyde çözümlemeler hem de edebi anlamda tat veren deneme yazıları çıkıyor... Ve her ikisi de tartışmasız şekilde okuru aydınlatıyor. Belki de en önemli sonuçlardan biri de okurda şu bilinci yaratması: Korkulacak bir şey yok. Bir Virginia Woolf romanı da pekâlâ anlaşılabilir yeter ki bir romanı okurken "nerede ne olmuştu?" "kim kiminle ne yapmıştı?" sorularından daha fazlasını sormaya başlayalım. Öyle ya yalnızca bir günü anlatan bir romanda pek de fazla "olay" olması beklenemez ama bir güne roman kahramanlarının dünyalarını sığdırmak mümkündür...
Öteki dosyalarımıza haksızlık etme pahasına bu sayımıza ilişkin iki vurgu daha yapmak isteriz. Birincisi "Sizin roman kahramanınız kim?" sorusuna yanıt veren isimler... Bu kez edebiyat dünyasının dışından kişilere da rastlayacaksınız orada. Ama hiç de uzak değil komşu bir sanat dalının isimleri onlar. Tiyatrocular... Kenan Işık ve Levent Kırca'nın yanıtları yoğun edebiyat bilgisini yansıtıyor. Aslında tiyatro ile edebiyat buluşmasından neler çıkabileceğini düşündüren yanıtlar her biri. Tiyatroda canlandırılan roman kahramanları geliyor akla... Ya da tiyatro eserlerinin birer roman kahramanı kadar derinliği olan karakterleri... Gelecek sayılarımızda bu alanlarda yazılar da olmalı diye düşünüyoruz... Sanatçılarımızdan bu konuda söz aldık bile.
Dikkatinizi çekmeyi istediğimiz ikinci yazı "Mektubunuz Var" bölümünde yer alıyor. Ahmet Hamdi Tanpınar'ın ağzından Oğuz Atay'a yazılmış bir mektup göreceksiniz orada; "Azizim Oğuz Atay" diye başlıyor... Zeynep Uysal'ın Boğaziçi Üniversitesi Türk Dili ve Edebiyatı Bölümü'nde verdiği "Modern Türk Edebiyatında Roman" isimli dersi için yapılmış bu çalışmanın sahibi Öznur Şahin. Hem üslubu hem Tanpınar'ın ağzından konuşma becerisi hem de ufkumuzu açan edebiyat karşılaştırmalarıyla tadına doyulmaz bir okuma sunuyor bizlere...
Ve işte 4. Sayımız... Roman Kahramanları iftiharla sunar...