Türk milliyetçiliği üzerinde konuşulması en zor meselelerden biridir; zira çeşitli damarlardan beslenen ve ortak bir dil edinemeyen bir çırpıda onlarcası sayılabilecek milliyetçilik anlayışları vardır. Aralarında tarih vatan millet milliyet gelenek gibi kavramların tarifinde hatta dil ve musiki konularında ciddi anlayış farkları bulunmakla beraber temel problem İslâm'a ve Osmanlı mirasına bakışta ortaya çıkar. Bu iki değere bakıştaki farklılık ve kitlelere açılış derecesi milliyetçi anlayışları Hıra Dağı'na yahut Tanrıdağı'na yaklaştırmakta veya uzaklaştırmaktadır.