Bu çalışma Milli Mücadele hareketinin hemen öncesinden çok partili hayata uzanan dönemde Sivas şehrindeyaşanan siyasal örgütlenme ve siyasal katılıma ilişkin eğilim ve tepkilerin sonucu olan değişim dönüşüm veçağdaşlaşma süreçlerini cümleleştirme niyeti taşımaktadır.Çağdaşlaşma ve algı değişimi konularında hükümler verirken birden fazla kuşak arasında yapılacak karşılaştırmalıbilgilere tercih ve uygulamalara ilişkin alan araştırması nitelikli göstergelere dayanmak gerektiği açıktır. Buçalışma o türden çok boyutlu bir araştırma olmak iddiası yerine Sivas şehrindeki siyasallaşma temsilcilerininmerkezi yönetimle ilişkilerine ait şu gerçeğin büyük fotoğrafını çekme niyetine dayanıyor: Yeni Türk DevletininMeclis ve icra vekilleri aracılığı ile belirlediği hedeflere ulaştırıcı birer araç olan siyaset kurumu idare ve yaygıneğitimi kullanarak Sivas şehrinde 25 yıllık süre içinde hangi etkilenmelere ve değişimlere yol açtı hangi açık veörtülü engellemelerle karşılaştı?Bu resmin eksiksiz bir şekilde fotoğraflandırılması çok zor olduğu gibi sisli olmaktan kurtulamayacak yanları veyönleri bulunduğu da açıktır. Yolların ve iklim değişmelerinin kavşağında bulunan Sivas'ın ekonomik yaşantılaraçısından hem merkez ve ilçeleri hem de çevre/komşu illeri etkileyecek bir sürdürülebilir ticari öncülüğübulunmadı. Sanayi anlamında da Selçukluyla gelen Sivas kiliminden ve halısından ibaret geleneksel üretimindüzenli pazarlaması olduğu da öne çıkmış tüccarları bulunduğu da söylenemez. Diğer yandan İttihat ve Terakkikalıntısı olan mahalli şahsiyetlerin olumsuz dirençlerinin sürdüğü; siyaset kurumunun işlevini gereğinceanlayanların sayıca az olduğu; okuryazarlık oranının çok düşük bulunduğu mezhep ve yerlilik-göçmenlikçatışmasına bağlı güç odaklarının cumhurlaşma çağdaşlaşma savaşçısı olma niyeti taşımadıkları Sivas şehrindeTürkiye Cumhuriyeti Devletinin/hükümetlerinin her konuda özendirici veya emredici çalışmalarının derhal sonuçvermesi beklenemezdi.Bu durumlara rağmen en uzaktaki ilçesi de dâhil geniş bir alanda varlığını sürdürmeyi hazırlayan şartlar veeğilimler nelerdir sorusunun cevabını Sivas'ta yalnızca tek partili dönemin 25 yıllık yapılanmasını bu yapılanmadamerkezin/merkezden beklentileri ve gerçekleşemeyenleri örnekler vererek göstermeye çalıştım.