Fikret'i sadece devri ve çevresi ile izaha imkân yoktur; zira o devirde ve çevrede yetişenlerden hiçbiri Tevfik Fikret'e benzemez. Fikret'te yalnız kendine has bir şey vardır ki o da bir sanat eseri gibi işleyerek "şahsiyet" haline getirdiği mizacı ve karakteridir.
Mehmet Kaplan

Mehmet Kaplan'ın 1943 yılında kaleme aldığı Tevfik Fikret'in Şiiri başlıklı doçentlik tezine dayanan bu eserin ilk baskısı 1946'da Tevfik Fikret ve Şiiri ismiyle yapılmış; 1971'de ise genişletilerek Tevfik Fikret: Devir - Şahsiyet - Eser adıyla nihai halini almıştır. Servet-i Fünun edebiyatının en önde gelen şairini bütün cepheleri özellikle eseri ve şahsiyeti ile tanıtan kitap yıllardan beri üniversitelerimizde okutulmakta; Tevfik Fikret ile beraber Servet-i Fünun şiiri için de daima başvurulan bir kaynak eser olarak değerini korumaktadır.

Devrinde olduğu kadar ölümünden sonra da gerek şahsiyeti gerekse şiirleri ile Türk düşünce ve edebiyat dünyasını etkilemiş olan Tevfik Fikret'in sanat-şahsiyet münasebetleri bakımından incelenmesi Türk şiiri ve kültürü ile uğraşanların ilgisiz kalamayacakları bir meseledir. Sadece araştırmacılar için değil Fikret'i sanatı ve şahsiyetiyle tanımak isteyen okurlar için de bu kitap bir rehber olma özelliği taşımaktadır.