Türk  tarihinde  dikkat  esastır.  Bu  dikkat  asıl  hareket  noktası  ile  son  şeklini  tarih  ve coğrafyadan  alır.  Yeni  olan  her  şey  eskiye  benzediği  ölçüde  bir  kıymet  ifade  eder.  Bir "mahkeme-i  kübrâ"  olarak  görülen  tarih  düne  kapanarak  bugüne  açılanlar  sayesinde  bir 
kuvvet hâline gelir.

Yûsuf  Has  Hâcib  Kınalı-zâde'nin;  Gelibolulu  Âlî  İbnülemin'in  şahsında  yenilendiği  gibi 
Nizâmü'l-mülk  Sokullu  Mehmed  Paşa'da;  Yavuz  Sultan  Selim  de  IV.  Murad'da  mükerrer hâle gelir biri öbüründe devam eder.

Fikir  hayatımıza  yattıkları  mezarlardan  tesir  eden  Mâtürîdî'nin  kelâm  Gazzâlî'nin  felsefe 
Mevlânâ'nın  tasavvuf  Cevdet  Paşa'nın  da  tarih  sahasında  çalışan  bir  akademisyenden  her 
zaman  için  daha  yeni  ve  güzel  olmasının  sırrı  budur.  Onlar  Türk  düşüncesinin  erkân -ı erbaasıdır.