Kültürel ve sosyal gelişimi itibariyle sadece tarihsel tesadüfler ya da rastlantısal benzerliklerden bahsedebileceğimiz toplumların dahi sosyal gereksinimlerinin önemli ölçüde benzeştiği günümüzde özellikle sözleşme hukuku alanında ortak bir adalet anlayışının temini hedeflenmektedir. Nitekim common law ve civil law gibi birbirinden büyük ölçüde ayrıldığı düşünülen geleneklerin önemli derecede benzerlik gösterdiği alanlardan birini sözleşmenin ihlali yahut borca aykırılık türünün çeşidi doğrultusunda temellendirilmiş hukuki çareler oluşturmaktadır. Sözleşmesel sorumluluğa ilişkin temel düzenlemenin tazminat talebi ile ilişkilendirildiği İngiliz hukuku ile aynen ifa talebinin borcun ifa edilmemesinin ilk sonucu olarak öngörüldüğü Türk hukukunda teorik anlamda farklı hukuki çarelere öncelik verilmiş olmasına rağmen; söz konusu çarelerin özü itibariyle korumayı hedeflediği menfaatler birbirinden ayrıştırılmamıştır. Bu doğrultuda çalışmamıza esas teşkil eden aynen ifa ile tazminat talebi arasındaki benzerlik ve farklılıklar her iki hukuk sistemi bakımından da edim yükümlülüklerinin tasnifine ilişkin ayrımdan istifade edilerek gerçekleştirilen ifa ve telafi menfaati kavramları çerçevesinde ele alınmaya çalışılmıştır. Bu çalışma Türk hukukçularının değişen toplumsal ihtiyaçları karşılayabilecek yenilikçi çözümlere ulaşabilmesi için mevcut hukuk kurallarını yorum faaliyeti ile nasıl geliştirebileceklerini ya da halihazırdaki hukuki çarelerin günümüz koşulları açısından tatmin edici sonuçlar ihtiva etmemesi durumunda yargı organlarına tanınan hukuk yaratma yetkisinin en elverişli şekilde nasıl kullanılabileceği sorunlarını İngiliz hukukçularının bakış açısından incelemeye çalışarak konuya ilişkin karşılaştırmalı hukuk araştırmalarına katkıda bulunmayı hedeflemektedir.(ARKA KAPAKTAN)



İÇİNDEKİLER


GİRİŞ

BİRİNCİ BÖLÜM

İNGİLİZ HUKUKUNDA SÖZLEŞMEDEN DÖNME

I. Giriş

II. Sözleşmeden Dönme Hakkının Yaptırım Sistemindeki Yeri

A. Sözleşmesel Sorumluluğun Çıkış Noktası Olarak Borçlunun Sözleşmeyi İhlal Etmesi

B. Alacaklıya Sözleşmeden Dönme Hakkı Veren Durumlar

C. Sözleşmeden Dönme Hakkının Kullanılmasının Alacaklının Takdirinde Olması



İKİNCİ BÖLÜM

TÜRK HUKUKU İLE KARŞILAŞTIRMALI OLARAK İNGİLİZ HUKUKUNDA AYNEN İFA VE TAZMİNAT TALEBİNE İLİŞKİN YAKLAŞIM

I. Aynen İfa ile Tazminat Talebi Arasındaki Yaklaşım Farkının Menfaat Kavramı Çerçevesinde Değerlendirilmesi

A. Genel Olarak

B. Menfaat Kavramına İlişkin Ayrımın Edim Yükümlülüklerinin Tasnifi Çerçevesinde Gerçekleştirilmesi

C. İfa Menfaati ve Telafi Menfaati Ayrımının Tercih Edilmesinin Nedenleri

D. İfa Menfaatinin İngiliz Hukukunda Korunup Korunmadığı Sorunu

E. Değerlendirme

II. Aynen İfa ile Tazminat Talebi Arasındaki Yaklaşım Farkının Etkinlik Teorisi Çerçevesinde Açıklanmaya Çalışılması

A. Hukuk ve Ekonomi Öğretisinde Aynen İfa ve Tazminat Talebi

B. Aynen İfa ve Tazminat Talebinin Ekonomik Etkinlik Açısından Karşılaştırılması

C. Etkinlik Teorisinin Sözleşmelerin Bağlayıcılığına İlişkin Ahlaki Değerler ile İlişkilendirilmesi

D. Aynen İfa ile Tazminat Yaptırımının Ekonomik Etkinliklerinin Öğretideki Farklı Yaklaşımlar Doğrultusunda Karşılaştırılması

E. Sözleşme Yaptırımları Hakkında Etkinlik Teorisinin Değerlendirilmesi ve Çıkarımlar



ÜÇÜNCÜ BÖLÜM

TÜRK HUKUKU İLE KARŞILAŞTIRMALI OLARAK İNGİLİZ HUKUKUNDA TAZMİNAT TALEBİ

I. İngiliz ve Türk Hukukunda Tazminat Talebine İlişkin Yaklaşım Farkı

A. Genel Olarak

B. İfa Etmeme Kavramı Genelinde İngiliz ve Türk Hukukunda Kullanılan Terminoloji ve İfa Etmemenin Ana Hatları ile Sonuçları

II. Türk Hukukunda Tazminat Sorumluluğunun Çıkış Noktasına İlişkin Temel Düzenleme

III. Telafi Tazminatının Türk Hukukundaki Borca Aykırılık Türleri Bakımından Uygulanması

IV. Türk Hukuku ile Karşılaştırmalı Olarak İngiliz Hukukunda Telafi Tazminatının Zararı Karşılama İşlevi

A. Zararın Kapsamının Belirlenmesine Yönelik Teoriler

B. Tam Tazmin İlkesi Çerçevesinde Tazmin Edilebilecek Zarar Türleri

C. Alacaklının Telafi Zararının Tazmini Açısından Zarar Şartı ve Kapsamı

D. Telafi Zararının Tazmini Talebinde Bulunan Alacaklının Kendi Edimi Bakımından Durumu

E. Alacaklının Telafi Menfaati Çerçevesinde Zararının Tazmin Edilmesi

F. Zarar Miktarının Tam Olarak Tespit Edilemediği Hallerde Telafi Tazminatının Kapsamının Belirlenmesi

G. Alacaklının Maddi Nitelikte Olmayan Zararlarının Tazminat Yaptırımına Konu Edilebilmesi

H. Tazminat Miktarının Hesaplanma Zamanı

V. Tazminat Sorumluluğunun Kapsamının Sınırlandırılması

A. Sözleşmesel Sorumluluğun Kusur Olgusu Çerçevesinde Sınırlandırılması

B. Sözleşmesel Sorumluluğun Öngörülebilirlik İlkesi Çerçevesinde Sınırlandırılması

C. Sözleşmesel Sorumluluğun Nedensellik Bağı Çerçevesinde Sınırlandırılması

D. Alacaklının Birlikte Kusuru ve Zararı Arttırmama/Zararı Azaltma Külfeti Çerçevesinde Sözleşmesel Sorumluluğun Sınırlandırılması



DÖRDÜNCÜ BÖLÜM

TÜRK HUKUKU İLE KARŞILAŞTIRMALI OLARAK İNGİLİZ HUKUKUNDA AYNEN İFA TALEBİ

I. İngiliz ve Türk Hukukunda Aynen İfa Talebine İlişkin Yaklaşım Farkı

A. Genel Olarak

B. Tarihsel Nedenler

II. İngiliz ve Türk Sözleşme Hukuku İçinde Aynen İfa Talebinin Yeri ve Tazminat Talebi ile İlişkisi

A. Genel Olarak

B. Aynen İfa Talebinin İngiliz Sözleşme Hukuku İçinde Olağan Bir Yaptırım Olarak Düzenlenmemesi

C. Aynen İfa Talebinin Türk Sözleşme Hukuku İçinde Olağan Bir Yaptırım Olarak Düzenlenmesi

D. Aynen İfa Talebinin Common Law ve Civil Law Sistemlerinde Uygulanırlığına İlişkin Kısa Bir Değerlendirme

III. İngiliz ve Türk Hukukunda Aynen İfa Yöntemlerinin Görünüm Biçimleri

A. İngiliz Hukukunda

B. Türk Hukukunda

IV. İngiliz ve Türk Hukukunda Aynen İfa Talebine Hükmedilebilen ve Hükmedilemeyen Haller

A. Aynen İfa Talebinin İngiliz Hukukunda Uygulanabilirliği

B. Aynen İfa Talebinin Türk Hukukunda Uygulanabilirliği

C. Değerlendirme

D. Mahkeme Emri (Injunctions)

SONUÇ



KAYNAKÇA

YARARLANILAN MAHKEME KARARLARI