Vakıflara bağlı olarak faaliyet gösteren ve farklı seviyelerdeki eğitim kurumları olan Osmanlı medreseleri bünyesinde talebeyle birlikte hem akademik hem de diğer hizmetleri yürüten personel bulunmaktaydı. Bunun yanı sıra bazı medrese odalarında ilmiye teşkilatının farklı kademelerindeki kişiler ile diğer bazı sivil şahıslar da ikamet edebilmekteydi. İster yatılı olarak isterse iş icabı veya başka sebeplerle medreseler bünyesinde olan bu kişilerin tabiî olarak kendi aralarında ve sosyal hayatta hukuk alanına girip mahkemelerce kaydedilen bazı fiil ve uygulamaları olmaktaydı.
İşte bu eser medreseler ve bağlı bulundukları vakıflar ile medrese personeli ve buralarda ikamet eden diğer kişilerin mahkeme kayıtlarına geçen tasarrufları veya işlemlerini ele almakta ve böylece bir döneme yargı penceresinden ışık tutmak hedeflenmektedir. Çalışmanın temel inceleme alanı İstanbul Kadı Sicilleri olup mümkün olduğunca medreselerden bu mahkemelere intikal eden farklı konular okuyucuya sunulmaya çalışılmıştır.