Doğup büyüyen İslam toplumu farklı kültür ve medeniyetlerle teması ve yüzleşmesi sonucu büyük meydan okumalar ve bunun sonucunda çözülmesi gereken çok çeşitli sorunlarla karşı karşıya kalmıştır. İslam dünyasında bu sorunların teorik düzlemde nasıl çözülmesi gerektiğine dair iki farklı yaklaşım ortaya çıkmıştır. Bunlardan birincisi lafzı ve metni öne çıkardığı için Ehl-i Hadis olarak adlandırılırken ikincisi ise aklı öne çıkardığı için Ehl-i Rey olarak adlandırılmaktadır.
Ortaya çıkan yeni gelişme ve sorunları çözebilme potansiyeli daha az olan rivayet ekolüne karşın Ehl-i Rey içerisinden ortaya çıkan Mutezile; akılcı bir yöntemden hareketle bu meydan okumalara cevap vermeye çalışmıştır.
Ancak İslam toplumları son asırlarda çok daha büyük bir meydan okumayla karşı karşıya kalmıştır. İşte Nasr Hamid Ebu Zeyd Muhammed Arkoun Muhammed Abid el-Cabiri ve Hasan Hanefi gibi Arap dünyasının önde gelen isimleri bu meydan okumaya Mutezile akılcılığından hareketle cevap vermeye çalışmakta ve bu yüzden de "Yeni Mutezililer" olarak adlandırılmaktadır.
Elinizdeki bu eser bu dört isimle yapılan söyleşiler üzerine kurulmuştur. İranlı karşılaştırmalı dinler tarihi uzmanı Doç. Dr. M. Rıza Vasfi'nin yapmış olduğu bu eleştirel söyleşiler; çağdaş İslam düşünce dünyasını etkileyen bu değerli fikir öncülerinin hacimli külliyatına henüz ulaşamayıp görüş ve duruşları hakkında önbilgi edinmek isteyenler için tam da aranan ve beklenen bir çalışma olma hüviyetine sahiptir.